KIRKLARELİ YÖRESİ (HALKOYUNU MÜZİĞİ)
KIRKLARELİ YÖRESİ HALK OYUNLARI
ZİGOŞ
KABADAYI
ESKİKASAP
AHMETBEY
ALİPAŞA
KIRKHAYDUT
KAMPANA
ARABAYA TAŞ KOYDUM
HANIM AYŞE
TAKUŞ
ARZU İLE KAMBER
KIZ KARSILAMASI
SÜLMANAGA
SÜSLÜ JANDARMA
SİRTO
1.Alay Beyi
Bu oyunun ortaya çıkışı şöyledir. Bu türkü, Bulgar çetelerini izlemekle görevli bir Türk subayının, Alay Bey’in adına yakılmış daha sonra da oyun haline dönüşmüştür. Alay Bey, 21 yıl yaralanmadan ve yılmadan Türklere zulüm yapan Bulgar çetelerini izlemiş, o bölgedeki Türkleri onların saldırılarından korumuştur. Alay Bey’in Türkleri koruyan bu kahramanlıkları karşısında da bölgede yaşayan Türk halkı tarafından aşağıda sözleri bulunan türkü yakılmış ve düğünlerinde de oyun olarak oynanmaya başlanmıştır.
Bir evler yaptırdım sazdan samandan
İçine girilmez tozdan dumandan
Bulgar çeteleri durmaz sınırda
Kahraman Alaybey’in korkusundan
2.Ali Paşa
3.Arzu İli Kamber
4.Boymisa
5.Dere Boyu
6.Drama Karşılaması
İsmini ortaya çıktığı Batı Trakya’daki Drama Şehri’nden almış olup sözleri şöyledir.
Yukarı mahalle çeşmeleri
Akar akar süzülür,
Sana bu şarkılar Esmam
Gazinoda düzülür.
Yukarı mahalle çeşmeleri
Değirmen döndürür,
Senin o bakışların Esmam
Beni öldürür aman aman.
7.Eski Kasap (Yarım Kasap)
Eskiden Yunanistan Selanik’in ölçü aletinin bulunmadığı bir köyünde bir kasap, etleri hayvanı ikiye bölerek satarmış. Köylüler de kasabın bu huyunu bildiklerinden et alırken,
-Kasap kes bir yarım dermiş.
Bu cümle de köy halkı arasında ilginç karşılandığından dolayı herkesin ağzında dolaşmaya başlamış. Böylece bu köyde oynanan ve temposu ile melodisi yarım aksak olan oyuna “Yarım Kasap” adı verilmiştir. Oyunun ilk adı budur. Fakat daha sonraları başka kasap oyunları ortaya çıkınca, diğerlerinden ayrılması için bu oyuna “Eski Kasap” denmeye başlanmıştır.
8.Galamata (Galamatya)
Trakya’nın tamamında olduğu gibi Kırklareli’nde de oynanan bir oyundur. Batı Tarkya’dan göçmen gelenler tarafından getirilmiştir. Kulaktan dolma bir ezgisi vardır. Bir yavaş, bir de hızlı olmak üzere iki figürlüdür.
Ovaya gel ovaya
Pancar otu yolmaya
İstiyorlar sevdiğim
Seni benden almaya
Elinde sarı sopa
Satma fiyaka satma
Bize dargın diyorlar
Gel yapalım bir toka.
9.Gayda
10.Hanım Ayşe
Göçler sırasında Batı Trakya’dan bölgemize gelen göçmenler vasıtasıyla getirilmiş, kızlı erkekli oynanan bir oyundur. Bir gencin sevgilisine yaktığı türkünün sözleri gencin sevgisini anlatır. Türkünün sözleri şöyledir.
Giderim yolce yolce
Yolun çiçeği morce
O senin bakışların Hanım Ayşem
Sokuyor beni borce.
Arpa ektim gül bitti.
Gül gibi yarim gitti
Sen orada ben burda Hanım Ayşem
Eridi yağım bitti.
11.İzzet Hoca
Batı Trakya’da çok zengin birisi olan İzzet Hoca kızının düğününü yapmaktadır. Kına gecesi eğlenceler devam ederken kırk haydut tarafından gelin kaçırılır. Kırk haydut tarafından dağlarda davullarla düğün yapılır. Bu olaylar üzerine çevredeki halk tarafından şu türkü yakılır.
Davullar çalar ana mori
Kırk haydut oynar ana mori
Kırk haydut oynar.
Kırkı da bir arada ana mori
Olmuşlar zincir ana mori
Olmuşlar zincir.
Başta oynayan kişi ana mori
Sonkaya bakar ana mori
Sonkaya bakar.
Haydutlar tarafından kaçırılan gelinin zengin ve güçlü biri olan İzzet Hoca’nın kızı olduğu anlaşılınca haydutların en küçüğü tarafından öldürülür. Oyun erkekler tarafından oynanır.
Oyunla ilgili türkünün sözleri şöyledir.
Kına gecemde çaldılar beni
Dokuz dizi altunumu verdim
Yine kurtulamadım anacığım
En küçüğü canıma kıydı.
Haydi dediler Sırça Pınar’a anacığım
Götürdüler beni dönmez yollara
Bana sordular anacığım,
Sen kimin kızısın
Ben de dedim İzzet Hoca’nın kızıyım.
12.Kabadayı
Yalnız erkeklerin oynadığı oyundur. Oyuncular kol kola tutuşur ve oyun ağır adımlarla başlar. Sıra halinde önce ayakta dönüşler, sonra çöküşler ve dönüşlü çöküşler yapılır. Komutla veya ekip başının hareketiyle oyunun kaldırılmasına geçilir. Kaldırma genellikle başka bir oyunla yapılır. Yani Kabadayı oyunu burada bitmiş, yeni bir oyuna geçilmiştir. Kabadayı oyunu bir yiğitliğin, sınırlarda akınlara giden askerlerin düşmanlarına meydan okuyuşunu anlatır. Dönüşlü ve çöküşlü figürleriyle bir zeybek oyununu andırır. Oyununu kaldırılması (hızlandırılması) çok hareketlidir.
Kabadayı oyunuyla ilgili şöyle bir öyküden söz edilir.
Yunanistan Kavala Kasabasının Söğütçük Köyünde aynı kızı seven Ali oğlan ve Ahmet diye iki delikanlı varmış. Köyde bir düğünde Ali oğlan çok içki içtiği bir sırada Ahmet’i vurup sevdiği kıza kavuşacağını anlatır. Bunu dinleyen köyden birisi, Ahmet’e gidip düğüne gitmemesini, aksi takdirde Ali oğlanın Ahmet’i vuracağın söyler. Ahmet düğüne gitmez.
Ali oğlan belinde tabancası, içki içerken sevdiği kızın oynadığını görür ve aşka gelerek havaya ateş etmek için tabancasına sarılır. Fakat tabancısını çekerken yanlışlıkla tetiğe dokunur ve kendisini öldürür. Ali oğlanın annesi olayı duyunca olay yerine oğlunun yanına gelir ve oğluna,
-Söyle Ali oğlan söyle nerecin vuruldu?
-Ne söyliyeyim anneciğim dilim tutuldu
-Gozluk Köy yolları bataktır batak
-Gozluk Köy kızları yaltaktır yaltak.
(Ali oğlan ölür ve sevdiği kız Ahmet’e kalır.)
Kabadayı oyunu ile ilgili diğer bir türkü de şöyledir.
Kırar ister karaağaçları dallı da budaklı
Ali oğlana gideceksin Zeynep telli de duvaklı
Hacıoğlu hareminde sırayla erikler
Annen mi ördü Zeynep sonluk belikler
Hacıoğlu pencereleri aya karşı
Düğünümüz olacak ilkyaza karşı.
13.Kambana
14.Kara Yusuf
15.Kırk Haydut
16.Kız Karşılaması
17.Pavle
18.Sirto
19.A Bre Sülüman Aga
Kızlı-erkekli ve mendille oynanan hareketli bir oyundur. Çift davul çift zurna ile karşılama türünde oynanan oyunun iki değişik söylenen türküsü vardır. Her iki türkünün de sözleri şöyledir.
Birinci Türkü
A bre Sülüman Aga
Tut çakal beygiri
Vuralım yuları
Alalım gelini
Sülüman Aganın karısı
Pencereden bakar
Pencereden bakar
Sülüman Aganın karısı
Çok canlar yakar.
İkinci Türkü
A bre Sülüman Aga
Tut çakal beygiri
Uralım yuları
Sıkalım kolanı
A bre Sülüman Aga
Boydalar oldu mi
Beni evereyler
Haberin oldu mi
Sülüman Aganın karısı
Sundurmadan bakıyor
Sülüman Aga ona
Altı patlar atıyor.
20.Zigoş
Adını Batı Trakya’dan Drama ve Kavala arasında bulunan Zigoş Köyü’nden alan oyunumuz, karşılıklı iki sıra düzeninde dizilen 4’erli veya 5’erli oyuncularla, başlangıçta ağır bir zeybek gibi oynanan 9 vuruşlu bir oyun olup, çift davul çift zurna ile oynanmaktadır. Çok hareketli olan oyun, düğünlerimizde sevilerek oynanır. Elde mendiller vardır. Ekip başı mendilini sallayarak “Hayda breee” narası ile oyunu başlatır. Oyun ilk önce adımlar içe basmak suretiyle ağır hareketlerle başlar, daha sonra çökmelere başlanır ve hızlanır. Zurna susar ve tüm eller tempolu olarak vurmaya başlar. Bu kez eller çift vurularak hızlı bir şekilde oyun devam eder. Oyunun en hareketli zamanında ekip başı tarafından verilen bir işaretle oyun, davulun vuracağı bir tokmak sesi ile birlikte son bulur.
Yorumlar
Yorum Gönder