KIZ HORON KURMA - TRABZON YÖRESİ

KADIN HORONLARI

“Kadın horonları, yenlik horonların en güzel örneğidir. Kadının ruhuna ve fiziğine uygun olarak yumuşatılmış figürlerden oluşur. Geleneksel kadın düğünlerine çalgıcı alınmaz. Horon halkasını oluşturan kadınlardan ikisi karşılıklı olarak türkü yarışına tutuşur. Bir başkası güğümün (gügüm) yada Kufa’nın dibine ellerini vurarak söylenen türkülere ve oyunlara tempo tutar.
Kadın horonlarında, erkek horonlarındaki titreme yerine bel kıvırma, omuz sallama, göğüs silkme ve yaylanma gibi kadınsı çalımlar ağırlıktadır. Kadınlarda kollar; aşağıda olur ve oyun belli bir tempoya geldiğinde dirsekler bükülüp "yarım kol" durumuna getirilir. Maçka, Tonya ve Çaykara'nın bazı köylerinde kadınlar kollarını omuz seviyesine kadar kaldırırlar.
Erkek horonlarında görülen çöküp-kalkmalar ve kolların omuz seviyesinden yukarı kaldırılması kadın oyunlarında görülmez.
Yörede oynanan kadın oyunlarını şu şekilde sıralayabiliriz:

1-KIZ HORON KURMA:Kollar dirseklerden kırılarak omuz seviyesinde yukarı kaldırılır. Yumuşak hareketlerle ileri-geri, sağa-sola yürümeler ve sekmeler oyunun belirgin özelliğidir. Usulü 7/8'liktir.

2-DÜZ HORON: Yörede herkes tarafından oynanan bu oyun kadınların asıl oyunudur. Kol ve omuz birbirine bağlı olarak sallanır, vücut öne doğru eğiktir. Düz horon, Vakfıkebir de Kız horonu ve Sürmene'de tek ayak ve çift ayak ismiyle de oynanır.Bu oyunu kadınlar kendi aralarında oynarken, türkü söyler, güğüm dibi çalarlar. Usul 7/8, 4/4'lüktür.

Güğüm dibinde çalınan usul:

Tonya’da Kufa dibinde çalınan usul:


Vurun vurun vuralım

Tahtalari kıralım

Bu evın gelinini

Golumuza alalım

Kaldırın kolunuzi

Görünsünler bacadan

Bizım günahlarımız

Sorulsunlar hocadan "


Oyun belli bir tempoya geldiğinde kollar yarım yukarı kalkar, komutla sağa-sola gider ve yenlik yapılır. Üç kez yenlik yapıldıktan sonra aşağı alınır

3-ATLAMA: Yörede üç-dört çeşit atlama vardır. Ayakların yere çift basması, öne arkaya çekilmesi, ileriye geriye sıçramalar (atlamalar), kollarda ve belde yapılan çalımlar oyunun en belirgin özelliğidir. Usulü: 7/8, 7/16’lıktır.

4- DİRVANA: Bu oyun adını dirvana adı ile bilinen bir kuştan almıştır. Trabzon’un Yomra ilçesinde Türkü eşliğinde ,daire formunda ve hareketli bir biçimde oynanır. Saz kısmı bitip söz kısmına girildiğinde sağ ayakla sola dört adım(sağ – sol,sağ – sol) gidilir. Kollar iki yana açık omuz seviyesinin üzerinde tutulur.’HE DİRVANA” sözleri söylenirken kollar aşağıya indirilir ve yanda sallanır ve bu arada dört adım sağa (sağ – sol, sağ - sol) gidilir. Oyunun en büyük özelliği dairenin sola doğru dönmesidir. Usul:7/8’liktir.

5- KANBENA: Trabzon’un Yomra ilçesinde Türkü eşliğinde ve daire formunda oynanır. Kollar iki yana açık omuz seviyesinin üzerinde tutulur. Oyun esnasında verilen komutla kollar aşağıya ve yukarıya alınır. Bu esnada daire içe doğru kapanır ve açılır. Usul:7/8’liktir.

6- SOLDA: Düz horon formunda oynanır. Sol ayakla sola gidilerek oynandığı için bu adı almıştır. İki bölümlü bir oyundur. “çift solda” ve “çatma”(topuklarla), biçme ve dolanma figürlerinden oluşur. Atlama müziği ve ritmiyle karma olarak oynanır. Usul:7/8’liktir.

7- AĞIR KÖY:Tonya ilçesine özgü bu oyunda ayaklar yerden kalkmadan sürttürülerek sağa doğru gidilir. Omuzlar ön plandadır. Bu kısma AĞIR KÖY TİTREMESİ adı verilir. Buradan sert horon kısmına geçilerek aşağı alınır. Aşağı almada ayaklar (sağ ve sol) tek tek kullanılır. Tekli,ikili ve üçlü çökmeler yapılır. Usulü: 7/8, 7/16’lıktır.